De Beëlzebubsonate en andere teksten

‘Toch is het beter ten onder te gaan in schone waanzin dan in grauwe, saaie verveling en apathie,’ schreef de Pool Witkiewicz (1885-1939) in een van zijn essays – en zijn leven en werk zijn van deze overtuiging doortrokken. Als schilder, als roman- en toneelschrijver, als filosoof en cultuurtheoreticus wordt Witkiewicz als een van de belangrijkste figuren gezien van de Europese avant-garde van het begin van de twintigste eeuw.

Witkiewicz wilde een nieuw soort theater schrijver, door hem het theater van de Zuivere Vorm genoemd, dat verwantschap toont met het absurdistische theater van Artaud, Beckett en Charms en dat wars is van ‘alledaagse psychologie’. Fantasie en dromen, op parodie en ironie stoelende humor en een groteske, soms bijna cabareteske stijl zijn de pijlers van zijn creaties voor het theater, waarin veel van de ‘helden’ op zoek zijn naar de Mysterie van het Bestaan.

In deze bundel zijn twee van Witkiewicz’ bekendste toneelwerken samengebracht: De moeder (1924; ondertitel: Een smakeloos toneelstuk in twee bedrijven met een epiloog) en De Beëlzebubsonate (1925).

Vertaler Karol Lesman gaat in zijn nawoord in op de denkbeelden van de schrijver over theater en kunst.