Nachtwegen

Geïnspireerd op de avonturen van Gazdanov als taxichauffeur in het nachtelijke Parijs van de jaren dertig Een uit Rusland gevluchte taxichauffeur toont ons aan de hand van zijn nachtelijke taxiritten in Parijs de kosmos der mensheid: de brute en de zachtmoedige, de zoekende en de verliefde, de Russen in ballingschap en de nachtvlinders van de Franse hoofdstad. 'En toen ik bij het ochtendgloren van die dag thuiskwam dacht ik aan de nachtwegen, en aan de vaag alarmerende gedachte van al die laatste jaren, aan de machtige, woordeloze luchtstroom die mijn weg had gekruist in dat omineuze en fantasmagorische Parijs - en die ongerijmde en mij vreemde tragedies met zich meebracht, en ik begreep dat ik alles in het vervolg met andere ogen zou zien.' Gajto Gazdanov (1903-1971) emigreerde in 1920 vanuit Wit-Rusland naar Frankrijk om te ontsnappen aan de Russische revolutie. Hij werkte als schoonmaker bij de spoorwegen, havenarbeider en automonteur en tussen 1928 en 1952 als taxichauffeur. Vanaf 1953 was hij redacteur van het Russische culturele programma van Radio Liberty in Parijs en later in München. Gazdanov wordt momenteel wereldwijd herontdekt. In 1992 verscheen zijn debuut Een avond met Claire in Nederland, in 2013 gevolgd door Het fantoom van Alexander Wolf. Het werk van Gazdanov wordt veelvuldig vergeleken met Nabokov, Proust en Camus. 'Ik weet nog goed hoe ik aan het begin van mijn chauffeurswerk eens langs de stoeprand stilhield, aangetrokken door het gekreun van een betrekkelijk keurige dame van een jaar of vijfendertig met een opgezwollen gezicht; ze stond tegen een reclamezuil geleund, ze kreunde en gebaarde iets naar mij; toen ik voorreed vroeg ze mij met hortende stem haar naar het ziekenhuis te brengen; ze had een gebroken been. Ik tilde haar op en legde haar in de auto; maar toen we arriveerden, weigerde ze te betalen en verklaarde tegenover de man die in zijn witte jas naar buiten kwam dat ik haar van de sokken had gereden en dat ze bij haar val haar been had gebroken. En ik kon niet alleen naar mijn geld fluiten, ik liep ook nog eens het risico te worden beschuldigd van poging tot doodslag. Gelukkig stond de man in de witte jas sceptisch tegenover haar uitlatingen en haastte ik mij weg te rijden. En als naderhand mensen die over een op het trottoir uitgestrekt lichaam heen gebogen stonden naar mij gebaarden, dan trapte ik alleen maar dieper het gaspedaal in en reed langs, zonder ooit te stoppen.' Vertaald uit het Russisch door Arie van der Ent