Portretten

Maxim Gorki (1868-1936) heeft een volumineus oevre nagelaten aan romans, verhalen, autobiografische geschriften, toneelstukken en pamfletten. Omdat hij zowel voor als na de Russische revolutie vaak overhoop lag met de communistische partij en omdat zijn dood tijdens het hoogtepunt van de Stalin-terreur niet is opgehelderd, zijn zowel oudere als nieuwe dissidenten zich op zijn strijdbaarheid blijven beroepen. Geruime tijd van zijn leven, zowel voor als na 1917, heeft hij buiten Rusland doorgebracht.

In de laatste jaren van zijn leven publiceerde hij voornamelijk autobiografisch werk, zoals de in dit boek bijeengebrachte, op persoonlijke herinneringen gebaseerde literaire potretten van Tsjechov, Tolstoi, Tolstaja, Andrejev, korolenko, Blok, Jesenin, et cetera. De uitspraak: 'Ik ben op aarde gekomen om het er niet mee eens te zijn' typeert treffend een van de meest fundamentele trekken in Gorki's karakter. Met dit devies wordt tevens een belangrijk facet van zijn portretkunst geïllustreerd: zijn vermogen om de legende van de werkelijkheid te onderscheiden en zijn portretgestalten in hun grootsheid te herscheppen naar de conceptie die hij ontwikkelt.